حقانیت شیعه

                            بسم رب الحیدر 

پاسخ:

مصادر روایت:

این روایت با تعبیرات گوناگون؛‌ از جمله :  «إِنِّی تَرَکْتُ فِیکُمُ الْخَلِیفَتَیْنِ کَامِلَتَیْنِ»؛ «إنی قد تَرَکْتُ فِیکُمْ خَلِیفَتَیْنِ» ؛ «إنی تارک فیکم الخلیفتین» ؛ «انى تَارِکٌ فِیکُمْ خَلِیفَتَیْنِ» در منابع اهل سنت با سند‌ معتبر نقل شده است.

از آن جایى که سند همه این روایت، تقریبا یک سند است، ما تنها متن ابن أبى شیبه را که قدیمى‌ترین کتاب در این باره است نقل مى‌کنیم:

نا أَبُو دَاوُدَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ، عَنْ شَرِیکٍ، عَنِ الرُّکَیْنِ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ حَسَّانَ، عَنْ زَیْدِ بْنِ ثَابِتٍ، یَرْفَعُهُ، قَالَ:

«إِنِّی تَرَکْتُ فِیکُمُ الْخَلِیفَتَیْنِ کَامِلَتَیْنِ: کِتَابَ اللَّهِ، وَعِتْرَتِی، وَإِنَّهُمَا لَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»

من در میان شما دو جانشین می‌گذارم که کامل هستند، کتاب خدا و عترت من، آن دو از همدیگر جدا نمی‌شوند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.

 

إبن أبی شیبة الکوفی، ابوبکر عبد الله بن محمد (متوفاى235 هـ)، مسند ابن أبی شیبة ، ج 1، ص108، ح135، تحقیق : عادل بن یوسف العزازی و أحمد بن فرید المزیدی ، ناشر : دار الوطن - الریاض ، الطبعة : الأولى ، 1997م؛

إبن أبی شیبة الکوفی، ابوبکر عبد الله بن محمد (متوفاى235 هـ)، الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار، ج 6، ص309، ح31679، تحقیق: کمال یوسف الحوت، ناشر: مکتبة الرشد - الریاض، الطبعة: الأولى، 1409هـ؛

الطبرانی،  ابوالقاسم سلیمان بن أحمد بن أیوب (متوفاى360هـ)، المعجم الکبیر، ج 5، ص153، ح4921 ؛ ج 5، ص154، ح4922 ،  تحقیق: حمدی بن عبدالمجید السلفی، ناشر: مکتبة الزهراء - الموصل، الطبعة: الثانیة، 1404هـ – 1983م؛

الشیبانی،  ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى241هـ)، فضائل الصحابة، ج 2، ص603، ح1032؛ ج 2، ص786، ح1403،‌ تحقیق د. وصی الله محمد عباس، ناشر: مؤسسة الرسالة - بیروت، الطبعة: الأولى، 1403هـ – 1983م؛

الشیبانی،  ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى241هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج 5، ص181، ح21618؛ ج 5، ص189، ح21697، ناشر: مؤسسة قرطبة – مصر؛

القرطبی ، بقی بن مخلد (متوفاى276هـ) ، ما روی الحوض والکوثر (الذیل على جزء بقی بن مخلد)، ج 1، ص137، تحقیق : عبد القادر محمد عطا صوفی ، ناشر : مکتبة العلوم والحکم - المدینة المنورة ، الطبعة : الأولى ، 1413هـ؛

الشیبانی، عمرو بن أبی عاصم الضحاک (متوفاى287هـ)، السنة، ج 2، ص351؛ ج 2، ص643 ، ح1548 ـ 1549، تحقیق: محمد ناصر الدین الألبانی، ناشر: المکتب الإسلامی - بیروت، الطبعة: الأولى، 1400هـ؛

الثعلبی النیسابوری، ابوإسحاق أحمد بن محمد بن إبراهیم (متوفاى427هـ)، الکشف والبیان، ج 3، ص163، تحقیق: الإمام أبی محمد بن عاشور، مراجعة وتدقیق الأستاذ نظیر الساعدی، ناشر: دار إحیاء التراث العربی - بیروت، الطبعة: الأولى، 1422هـ-2002م؛

الأنصاری الشافعی، سراج الدین أبی حفص عمر بن علی بن أحمد المعروف بابن الملقن(متوفاى804هـ)، تذکرة المحتاج إلى أحادیث المنهاج ، ج 1، ص64، تحقیق : حمدی عبد المجید السلفی ، ناشر : المکتب الإسلامی  - بیروت  ، الطبعة : الأولى  ، 1994م؛

و ...

بررسی سند روایت:

عُمَرُ بْنُ سَعْد:

از روات مسلم و سایر صحاح سته اهل سنت:

عمر بن سعد بن عبید أبو داود الحفری بفتح المهملة والفاء نسبة إلى موضع بالکوفة ثقة عابد من التاسعة مات سنة ثلاث ومائتین م 4

العسقلانی الشافعی، أحمد بن علی بن حجر ابوالفضل (متوفاى852هـ)، تقریب التهذیب، ج1 ، ص413، رقم: 4904، تحقیق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشید - سوریا، الطبعة: الأولى، 1406 - 1986.

شریک بن عبد الله:

از روات بخارى، مسلم و سایر صحاح سته:

شریک بن عبد الله النخعی الکوفی القاضی بواسط ثم الکوفة أبو عبد الله صدوق یخطىء کثیرا تغیر حفظه منذ ولی القضاء بالکوفة وکان عادلا فاضلا عابدا شدیدا على أهل البدع من الثامنة مات سنة سبع أو ثمان وسبعین خت م 4

تقریب التهذیب ، ج1 ، ص266، رقم: 2787

رکین بن الربیع الفزاری:

از روات مسلم و سایر صحاح سته:

رکین بالتصغیر بن الربیع بن عمیلة بفتح المهملة الفزاری أبو الربیع الکوفی ثقة من الرابعة مات سنة إحدى وثلاثین بخ م 4

تقریب التهذیب ، ج 1، ص1944، رقم: 1956

القاسم بن حسان:

القاسم بن حسان العامری الکوفی مقبول من الثالثة د س

تقریب التهذیب، ج1 ، ص449، رقم: 5454

زید بن ثابت:

صحابى.

تصحیح روایت:

ناصر الدین البانى که از او با عنوان بخارى دوران یاد کرده‌اند، این روایت را «صحیح» دانسته است:

2457. إنی تارک فیکم خلیفتین : کتاب الله حبل ممدود ما بین السماء و الأرض و عترتی أهل بیتی و إنهما لن یتفرقا حتى یردا علی الحوض

 ( حم طب ) عن زید بن ثابت .

( صحیح )

ألبانی، محمد ناصر الدین (متوفاى1420هـ)، صحیح جامع الصغیر وزیادته، ج1، ص482، ح2457، ناشر: المکتب الإسلامی .

على بن أبى بکر هیثمى نیز در دو جا از کتاب خود سند این روایت را تصحیح کرده است:

رواه الطبرانی فی الکبیر ورجاله ثقات.

الهیثمی، ابوالحسن نور الدین علی بن أبی بکر (متوفاى 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 1، ص170، ناشر: دار الریان للتراث/‏ دار الکتاب العربی - القاهرة، بیروت – 1407هـ.

رواه أحمد وإسناده جید

مجمع الزوائد، ج 9، ص163

آن چه این روایت ثابت می‌کند:

این روایت نتایج قابل توجهى دارد؛ از جمله:

1. قرآن و اهل بیت علیهم السلام، هر دو در کنارهم، جانشینان آخرین پیامبر خدا صلى الله علیه وآله هستند، عدم پذیرش رهبرى آن‌ها و یا عدم تمسک به یکى از آن‌ها ، انکار سخن پیامبر خدا است و منجر به گمراهى ابدى خواهد شد:

وَما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبیناً. الأحزاب/36.

هیچ مرد و زن با ایمانى حق ندارد هنگامى که خدا و پیامبرش امرى را لازم بدانند، اختیارى (در برابر فرمان خدا) داشته باشد و هر کس نافرمانى خدا و رسولش را کند، به گمراهى آشکارى گرفتار شده است!

با این توضیح تکلیف کسانی که اطاعت از اهل بیت علیهم السلام را با اطاعت از دیگران عوض کرده‌اند، مشخص می‌شود .

2. اطاعت مطلق از اهل البیت علیهم السلام واجب است؛ همان طورى که اطاعت مطلق از قرآن واجب است، کسى نمى‌تواند ادعا کند که با اطاعت از قرآن، نیازى به اطاعت از «اهل البیت» نیست؛ زیرا در این صورت سخن رسول خدا صلى الله علیه وآله را رد کرده است؛

3. این دو تا قیام قیامت از یکدیگر جدا نخواهند شد. (وَإِنَّهُمَا لَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ).

 این جا است که عصمت مطلق «اهل البیت» علیه السلام ثابت مى‌شود؛ زیرا اگر اهل بیت معصوم نباشند و از آن‌هاى خطاى سر بزند، در همان لحظه از قرآن فاصله گرفته‌اند و این بر خلاف نص صریح رسول خدا صلى الله علیه وآله است؛ پس همان طورى که قرآن از هر خطاى مصون است و هیچ باطلى در آن راه ندارد، اهل البیت نیز این چنین هستند.

لا یَأْتیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزیلٌ مِنْ حَکیمٍ حَمید. فصلت/ 42 .

هیچ گونه باطلى، نه از پیش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمى‏آید چرا که از سوى خداوند حکیم و شایسته ستایش نازل شده است‏

4. تأکید بر عدم جدائى قرآن از اهل بیت تا ورود بر حوض کوثر، از یک طرف جاودانه بودن قرآن را تا قیام قیامت ثابت مى‌کند و از طرف دیگر بر همگان گوشزد مى‌کند که باید تا قیامت شخصى از اهل بیت در کنار قرآن باشد. و شیعیان از این مسأله بر زنده بودن امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف استدلال کرده‌اند.

علامه مناوى، از علماى برجسته اهل سنت در این باره مى‌نویسد:

قال ( الشریف ): هذا الخبر یفهم وجود من یکون أهلا للتمسک به من أهل البیت والعترة الطاهرة فی کل زمن إلى قیام الساعة حتى یتوجه الحث المذکور إلى التمسک به کما أن الکتاب کذلک فلذلک کانوا أمانا لأهل الأرض فإذا ذهبوا ذهب أهل الأرض ) حم طب عن زید بن ثابت ( قال الهیثمی: رجاله موثقون ورواه أیضا أبو یعلى بسند لا بأس به والحافظ عبد العزیز بن الأخضر.

این حدیث به ما مى‌فهماند که همواره یک نفر از اهل بیت و عترت پاک در هر زمانى تا قیام قیامت باشد، تا تشویق به تمسک به او مصداق پیدا کند؛ همان‌طورى که قرآن این چنین است؛ به همین خاطر است که آنان مایه امان براى اهل زمین هستند و وقتى نباشند، اهل زمین نیز نخواهند بود. این روایت را احمد بن حنبل در مسند خود و طبرانى در معجم کبیر از زید بن ثابت نقل کرده‌اند و هیثمى گفته است که «راویان آن موثق هستند. همیچنین ابویعلى و حافظ عبد العزیز بن أخضر آن را با سندى نقل کرده است که اشکالى در آن نیست».

المناوی، عبد الرؤوف بن علی، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج3، ص15، المکتبة التجاریة الکبری - مصر، 1356هـ.

5 . همان‌طورى که قرآن کریم ««تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‏ء» (النحل/ 89) هست، «اهل البیت» نیز باید این گونه باشند؛ زیرا کسى که همیشه با قرآن است، از تمام حقایق قرآن نیز با خبر است؛ پس او نیز باید «تبیانا لکل شیء» باشد تا مفهوم «عدم جدائی» بین قرآن و عترت تحقق یابد.

بنابراین، بر طبق این روایت، قرآن و «اهل البیت» در هر چیز همتراز یکدیگر هستند؛ پس پیروان قرآن وظیفه دارند که از «اهل البیت» نیز پیروى کنند و از رفتن به خانه دیگران خوددارى نمایند.

6 . مراد از «اهل بیتی» نمى‌تواند همسران پیامبر صلى الله علیه وآله باشند؛ چرا که ویژگى‌هاى شمرده شده در این روایت بر آنان تطبیق نمى‌کند؛ زیرا در این روایت رسول خدا از جمله «وَإِنَّهُمَا لَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ» استفاده کرده است.

واضح است که زنان امهات المؤمنین همگى از دنیا رفته‌اند و کسى از آنان باقى نمانده است تا قرآن را تا قیامت همراهى نماید.

از این گذشته، رفتار و کردار برخى از همسران رسول خدا صلى الله علیه وآله طورى بوده است که این جمله هرگز شامل آن‌ها نخواهد شد؛ از جمله عائشه در جنگ جمل علیه خلیفه برحق رسول خدا خروج کرد و باعث شد که در این جنگ بیش از بیست هزار نفر کشته شوند؛ و حال آن که خداوند مى‌فرماید:

وَمَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فیها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظیما. النساء/93.

و هر کس، فرد باایمانى را از روى عمد به قتل برساند، مجازاتِ او دوزخ است در حالى که جاودانه در آن مى‏ماند و خداوند بر او غضب مى‏کند و او را از رحمتش دور مى‏سازد و عذاب عظیمى براى او آماده ساخته است.

آیا مى‌توان پذیرفت که عائشه در زمان جنگ جمل ، با قرآن بوده است؟

علامه آلوسى تصریح مى‌کند که «اهل بیت» مورد نظر در حدیث ثقلین شامل همسران پیامبر نخواهد شد:

وأنت تعلم أن ظاهر ما صح من قوله صلى الله تعالى علیه وسلم : إنی تارک فیکم خلیفتین وفی روایة ثقلین کتاب الله حبل ممدود ما بین السماء والأرض وعترتی أهل بیتی وإنهما لن یفترقا حتى یردا على الحوض یقتضی أن النساء المطهرات غیر داخلات فی أهل البیت الذین هم أحد الثقلین لأن عترة الرجل کما فی الصحاح نسله ورهطه الأدنون...

تو مى دانى که حدیث صحیح پیامبر خدا(ص) که فرمود: «إنى تارک فیکم خلیفتین...» اقتضا دارد که همسران پاک داخل اهل بیتى نباشند که یکى از ثقلین قرار گرفت. زیرا عترت مرد همانگونه که در کتاب صحاح (جوهری) وارد شد، نسل و گروه نزدیک او مى باشند... .

الآلوسی البغدادی الحنفی، أبو الفضل شهاب الدین السید محمود بن عبد الله (متوفاى1270هـ)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، ج 22، ص16، ناشر: دار إحیاء التراث العربی – بیروت.

                                                                               والحمد الله رب العالمین.